فعالیت‌های معدنی یکی از عوامل اصلی تخریب محیط‌زیست در مناطق کوهستانی مانند زاگرس محسوب می‌شوند. این فعالیت‌ها علاوه بر تغییرات ظاهری در چشم‌انداز طبیعی، آثار مخربی بر کیفیت و ترکیب خاک برجای می‌گذارند.
۱. تخریب ساختار خاک
عملیات حفاری، جابجایی لایه‌های زمین و انفجارهای مکرر، ساختار فیزیکی خاک را کاملاً بر هم می‌زند. این تخریب باعث از بین رفتن توان طبیعی خاک در حفظ رطوبت و تهویه می‌شود و بازسازی آن دهه‌ها زمان می‌برد.
۲. آلودگی با فلزات سنگین
مواد استخراج‌شده مانند سرب، جیوه، آرسنیک و کادمیم در صورت عدم مدیریت صحیح، وارد خاک اطراف می‌شوند. این فلزات نه‌تنها برای گیاهان بلکه برای جانوران و انسان‌ها نیز خطرناک هستند.
۳. نفوذ پسماندها و اسیدها
فرآیندهای معدنی معمولاً با تولید اسیدها و پسماندهای شیمیایی همراه هستند. در صورت نشت این مواد به خاک، ساختار شیمیایی آن دچار اختلال می‌شود و به‌ویژه برای کشاورزی غیرقابل استفاده خواهد شد.
۴. از بین رفتن پوشش گیاهی
پروژه‌های معدنی معمولاً با پاک‌سازی گسترده زمین‌ها همراه هستند که منجر به نابودی پوشش گیاهی می‌شود. این موضوع به افزایش فرسایش خاک و ناپایداری بوم‌سازگان منجر می‌گردد.
۵. تغییر pH و کاهش تنوع زیستی
ورود ترکیبات قلیایی یا اسیدی ناشی از معدن‌کاری، تعادل شیمیایی خاک را بر هم زده و زیست‌بوم خاکی را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. باکتری‌ها و قارچ‌های مفید از بین می‌روند و کیفیت خاک به‌مرور کاهش می‌یابد.
نتیجه‌گیری
فعالیت‌های معدنی اگر بدون ارزیابی زیست‌محیطی و برنامه بازسازی انجام شوند، خطرات جبران‌ناپذیری برای خاک منطقه به همراه دارند. نظارت مستمر، استفاده از فناوری‌های پاک و جبران خسارت باید جزو الزامات چنین پروژه‌هایی باشد.
