رشته‌کوه زاگرس به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین کمربندهای کوهستانی غرب ایران، علاوه بر اهمیت زیست‌محیطی و تنوع زیستی، نقش مهم و حیاتی در تعادل اقلیمی کشور دارد. این منطقه نه‌تنها در تنظیم دمای منطقه‌ای، بلکه در تأمین منابع آبی، کنترل جریان‌های جوی و حفظ تعادل اکولوژیکی اثرگذار است.
۱. نقش در تولید و حفظ منابع آبی
کوه‌های زاگرس منبع اصلی بسیاری از رودخانه‌های دائمی کشور مانند کارون، کرخه، دز و زاینده‌رود هستند. بارش‌های زمستانی و ذخیره‌سازی برف در این ارتفاعات، به‌عنوان منابع طبیعی آب، نقش کلیدی در تأمین آب برای میلیون‌ها نفر ایفا می‌کند.
۲. تنظیم دمای منطقه‌ای
پوشش گیاهی متراکم و جنگل‌های زاگرس، به‌ویژه در نواحی شمالی و مرکزی، در کاهش دمای هوا و افزایش رطوبت نقش دارند. این پوشش‌ها باعث خنک‌شدن هوا در تابستان و جلوگیری از یخ‌زدگی شدید در زمستان می‌شوند.
۳. سد طبیعی در برابر جریانات جوی
رشته‌کوه زاگرس مانند دیواری طبیعی در برابر جریان‌های مرطوب غربی از مدیترانه و اقیانوس اطلس عمل می‌کند و با هدایت و بالا بردن این جریانات، باعث بارش در غرب کشور و تقویت چرخه آبی داخلی می‌شود.
۴. نقش در جلوگیری از گسترش بیابان
اگر زاگرس و پوشش گیاهی آن دچار تخریب شود، پیشروی بیابان از مناطق مرکزی ایران به سمت غرب تشدید خواهد شد. جنگل‌های زاگرس نقش سپر اکولوژیکی در برابر بیابان‌زایی و حرکت شن‌های روان دارند.
۵. حفظ تعادل کربن و مقابله با تغییر اقلیم
درختان بلوط، بنه و سایر گونه‌های بومی زاگرس، با جذب دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن، به‌طور مستقیم در کاهش اثرات گازهای گلخانه‌ای نقش دارند. نابودی این جنگل‌ها به‌معنای از دست رفتن یکی از خطوط دفاعی طبیعی کشور در برابر تغییر اقلیم است.
نتیجه‌گیری
زاگرس تنها یک رشته‌کوه نیست، بلکه قلب سبز و زیست‌محیطی ایران است که در تنظیم اقلیم، تأمین آب، تنوع زیستی و پایداری زندگی نقش بنیادی دارد. حفاظت از این میراث طبیعی، تنها وظیفه نهادهای دولتی نیست، بلکه به آگاهی و مشارکت همگانی نیاز دارد تا زاگرس همچنان بایستد و بتپد.
