روندهای اقلیمی در دهه‌های اخیر نشان می‌دهند که الگوی بارندگی در منطقه زاگرس به‌طور قابل توجهی دچار تغییر شده است. این تغییرات، که هم در کاهش میزان بارش و هم در نحوه‌ی توزیع زمانی آن قابل مشاهده هستند، پیامدهای زیادی برای منابع آب، پوشش گیاهی و پایداری زیست‌محیطی دارند.
۱. کاهش میانگین سالانه بارش
بر اساس داده‌های هواشناسی، میانگین بارش سالانه در بسیاری از نقاط زاگرس بین ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش داشته است. این کاهش عمدتاً در فصول پاییز و بهار مشهود است و باعث افزایش مدت خشکی سالانه شده است.
۲. افزایش تمرکز بارش در زمان کوتاه
در بسیاری از سال‌ها، بارش‌ها به جای توزیع یکنواخت در فصول سرد، در قالب باران‌های سیل‌آسا و کوتاه‌مدت رخ داده‌اند. این پدیده باعث روان‌آب، فرسایش خاک و کاهش نفوذ آب به سفره‌های زیرزمینی می‌شود.
۳. کاهش بارش برف در ارتفاعات
یکی از تغییرات مهم اقلیمی در زاگرس، کاهش بارش برف و جایگزینی آن با باران در ارتفاعات است. این مسئله ذخایر طبیعی آب را به خطر انداخته و زمان جاری شدن آب‌های سطحی را تغییر داده است.
۴. تأثیر بر کشاورزی و منابع طبیعی
تغییر الگوی بارندگی باعث کاهش تولید محصولات دیم، خشک شدن مراتع و کاهش تاب‌آوری اکوسیستم‌های بومی شده است. دامداران، کشاورزان و جوامع محلی نخستین قربانیان این تغییرات اقلیمی هستند.
نتیجه‌گیری
تغییر الگوی بارندگی در زاگرس نه‌تنها یک پدیده جوی، بلکه تهدیدی برای امنیت آبی، کشاورزی و تنوع زیستی منطقه است. برای مقابله با پیامدهای آن، باید از هم‌اکنون به‌دنبال تدوین راهکارهای سازگار با اقلیم و مدیریت هوشمند منابع آب بود.
