در حالی که سطح منابع آب سطحی کشور روزبهروز کاهش مییابد، فشار بر منابع آب زیرزمینی بیش از پیش افزایش یافته است. این منابع که در طی قرنها در لایههای زمین جمع شدهاند، اکنون با سرعتی نگرانکننده در حال افت هستند؛ پدیدهای که اگر کنترل نشود، میتواند به بحرانی زیستمحیطی و اجتماعی تبدیل شود.
افزایش برداشتهای بیرویه برای کشاورزی، حفر چاههای غیرمجاز، و کاهش بارندگی از جمله عوامل اصلی افت شدید سطح آبهای زیرزمینی در ایران به شمار میروند. پیامدهای این روند، فرونشست زمین، شور شدن خاک، خشکشدن قنوات، و کاهش کیفیت آب شرب است.
فرونشست زمین در استانهایی مانند اصفهان، تهران و کرمان، نشانهای هشداردهنده از فشاری است که بر منابع زیرزمینی وارد آمده است. ادامه این وضعیت نهتنها زیرساختها را تهدید میکند، بلکه خطرات جبرانناپذیری برای کشاورزی و سکونتگاههای انسانی در پی دارد.
اکنون زمان اقدام است. اصلاح الگوی مصرف آب، پایش دقیق منابع زیرزمینی، و بازنگری در سیاستهای توسعهای، تنها راهکارهایی هستند که میتوانند این فاجعه را به تأخیر بیندازند یا از وقوع آن جلوگیری کنند.
آب زیرزمینی، گنجینهای پنهان است که اگر از بین برود، بازگشتی ندارد.