تغییر اقلیم یکی از چالش‌های بزرگ قرن حاضر است که پیامدهای متعددی برای محیط‌زیست و زندگی انسان‌ها دارد. یکی از آثار مهم تغییر اقلیم در منطقه زاگرس و بسیاری از نواحی غربی و جنوبی ایران، افزایش شدت و تعداد روزهای گرد و غباری است.
۱. کاهش بارندگی و افزایش خشکسالی
یکی از پیامدهای مستقیم تغییر اقلیم، کاهش بارندگی‌های فصلی و طولانی‌تر شدن دوره‌های خشکسالی است. خشکی خاک، کاهش پوشش گیاهی و ترک خوردن سطح زمین باعث می‌شود ذرات خاک به راحتی توسط باد جابه‌جا شده و به ریزگرد تبدیل شوند.
۲. افزایش دما و تبخیر
افزایش دمای میانگین زمین، باعث تبخیر بیشتر منابع آبی سطحی مانند تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها می‌شود. خشک شدن این منابع، به‌ویژه در مرزهای غربی کشور، بستر مناسبی برای ایجاد کانون‌های گردوغبار فراهم می‌کند.
۳. از بین رفتن پوشش گیاهی
گرمایش جهانی، فرسایش خاک و چرای بی‌رویه در کنار خشکسالی‌ها باعث تخریب پوشش گیاهی می‌شود. گیاهان نقش مهمی در تثبیت خاک دارند، و بدون آن‌ها، زمین به‌راحتی تبدیل به منبع گردوغبار خواهد شد.
۴. شدت گرفتن پدیده‌های حدی
تغییر اقلیم باعث افزایش فراوانی و شدت بادهای تند، طوفان‌های خاک و پدیده‌های حدی آب‌وهوایی می‌شود. این شرایط، نه‌تنها باعث افزایش میزان گردوغبار می‌شوند، بلکه پایداری شرایط آلودگی را در جو بیشتر می‌کنند.
۵. اختلال در چرخه‌های منطقه‌ای آب و هوا
افزایش گازهای گلخانه‌ای و تغییر الگوهای جوی باعث شده سامانه‌های بارشی به سمت شمال‌تر حرکت کنند، و الگوهای باد نیز تغییر کنند. این تغییرات منطقه‌ای، باعث ورود بیشتر ریزگردها از کشورهای همسایه به ایران شده است.
نتیجه‌گیری
تغییر اقلیم به‌عنوان یک عامل پس‌زمینه، نقش مهمی در تشدید پدیده‌ی ریزگردها ایفا می‌کند. مقابله با این وضعیت نیازمند برنامه‌ریزی در سطوح محلی، ملی و بین‌المللی است؛ از کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای گرفته تا احیای زیست‌بوم‌های تخریب‌شده. بدون اقدام فوری، آینده‌ی زیست‌محیطی مناطق زاگرسی در معرض تهدید جدی قرار دارد.
