منطقه زاگرس به‌دلیل موقعیت جغرافیایی، ارتفاعات، پوشش گیاهی و اقلیم متنوع، از تنوع فصلی کیفیت هوا برخوردار است. با این حال، تغییرات آب‌وهوایی، آلودگی‌های انسانی و پدیده‌های طبیعی مانند گردوغبار بر وضعیت کیفی هوا در فصول مختلف تأثیرگذار هستند.
۱. بهار – هوای نسبتاً پاک ولی ناپایدار
در فصل بهار، به‌دلیل بارندگی نسبتاً مناسب و جریان‌های هوا، وضعیت کیفیت هوا معمولاً در شرایط قابل قبول است. اما با شروع گردوغبار از نواحی جنوبی، گاهی شاخص آلودگی بالا می‌رود، به‌ویژه در استان‌هایی مانند خوزستان و ایلام.
۲. تابستان – افت کیفیت به‌دلیل گرما و سکون هوا
در تابستان، دمای بالا، تبخیر شدید و کاهش بارندگی باعث ساکن شدن هوا و افزایش غلظت ذرات معلق می‌شود. همچنین مصرف انرژی و سوخت در این فصل بالاتر رفته و انتشار آلاینده‌ها از وسایل نقلیه و کولرهای گازی افزایش می‌یابد.
۳. پاییز – شروع تجمع آلاینده‌ها
پاییز معمولاً آغاز دوره‌ی کاهش کیفیت هواست. مه‌دودهای ناشی از احتراق ناقص سوخت، همراه با برگ‌ریزان و کاهش باد، باعث می‌شود آلاینده‌ها در لایه‌های پایین جو حبس شوند. در برخی روزها شاخص آلودگی در شهرهای صنعتی به مرز هشدار می‌رسد.
۴. زمستان – بیشترین خطر برای گروه‌های حساس
در زمستان پدیده‌ی وارونگی دما (اینورژن) باعث حبس آلاینده‌ها در نزدیکی سطح زمین می‌شود. میزان استفاده از وسایل گرمایشی، تردد وسایل نقلیه و کاهش تهویه طبیعی، کیفیت هوا را به بدترین سطح خود می‌رساند؛ به‌ویژه برای کودکان، سالمندان و بیماران قلبی-ریوی.
نتیجه‌گیری
کیفیت هوای استان‌های زاگرسی به‌شدت وابسته به فصل، منابع آلاینده، و اقدامات مدیریتی است. با تحلیل دقیق داده‌ها و اجرای سیاست‌های کنترل آلاینده‌ها، می‌توان شرایط تنفسی سالم‌تری برای ساکنان این مناطق فراهم کرد.
